Zęby, podobnie jak skóra czy włosy, mają swój indywidualny, naturalny kolor, który w dużej mierze decyduje o estetyce uśmiechu. Niestety, w codziennym życiu łatwo o czynniki sprzyjające powstawaniu przebarwień – od diety i nawyków higienicznych, aż po procesy zachodzące w całej jamie ustnej. Z biegiem czasu na powierzchni zębów może odkładać się osad, a także twardy kamień nazębny, które odbierają zębom ich naturalną biel. W jaki sposób można pozbyć się przebarwień na zębach?

Rodzaje przebarwień na zębach

Przebarwienia wewnętrzne

Są efektem zmian zachodzących w strukturze twardych tkanek zęba – szkliwa lub zębiny. Mogą powstać już na etapie rozwoju zawiązka zęba albo pojawić się w późniejszym czasie, gdy ząb znajduje się w jamie ustnej. Ich źródłem bywają m.in.:

  • uwarunkowania genetyczne oraz wrodzone zaburzenia rozwojowe;
  • przyjmowanie niektórych leków (np. antybiotyków z grupy tetracyklin);
  • choroby ogólnoustrojowe, w tym schorzenia wątroby;
  • naturalne procesy starzenia się organizmu, które wpływają na ciemnienie zębiny.

Przebarwienia zewnętrzne

Powstają w wyniku odkładania się barwników na powierzchni zębów, czyli na szkliwie. Są one zazwyczaj konsekwencją codziennych nawyków i stylu życia, dlatego często można im zapobiegać poprzez odpowiednią higienę. Do najczęstszych przyczyn należą:

  • spożywanie barwiących napojów (kawa, herbata, czerwone wino),
  • palenie papierosów i wyrobów tytoniowych;
  • stosowanie płukanek zawierających chlorheksydynę lub sole żelaza;
  • obecność płytki i kamienia nazębnego, które mogą przybierać odcienie żółtego, zielonego, brunatnego, a nawet czarnego.

Tołpa ON white royal white gold to ekskluzywna pasta z 22-karatowym złotem, zapewnia piękny, subtelny blask zębów.

Czy przebarwienia mogą dotyczyć zębów mlecznych?

Tak, powstawanie przebarwień może dotyczyć także zębów mlecznych. Delikatna budowa szkliwa u dzieci sprawia, że jest ono bardziej podatne na działanie czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Dlatego na mlecznych zębach pojawiają się zarówno osady wynikające z diety i higieny, jak i zmiany związane z chorobami ogólnoustrojowymi czy urazami.

Skąd się biorą brązowe przebarwienia zębów?

Brązowe plamy na zębach to zjawisko, które rzadko pojawia się bez przyczyny – najczęściej jest efektem współdziałania kilku czynników, zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Na powierzchni szkliwa mogą one powstawać wskutek regularnego kontaktu z barwnikami zawartymi w kawie, herbacie, czerwonym winie czy dymie tytoniowym. 

Niekiedy odpowiedzialne są także płytka nazębna oraz osady odkładające się wokół aparatu ortodontycznego, które łatwo absorbują ciemne pigmenty z pożywienia. Jednak brązowe plamki mogą być także sygnałem głębszego problemu – przykładem jest próchnica, w której przebarwienie towarzyszy demineralizacji i niszczeniu szkliwa, czy też stany przedpróchnicowe wynikające z nadmiaru cukru i niedoboru fluoru.

Białe przebarwienia zębów

Obecność białych plam na zębach świadczy zazwyczaj o zaburzeniach w procesie mineralizacji szkliwa – gdy dochodzi do utraty wapnia, powierzchnia zęba staje się matowa, kredowo-biała i podatna na działanie kwasów. Zdarza się, że takie plamki są pierwszym sygnałem rozwijającej się próchnicy lub efektami demineralizacji spowodowanej dietą bogatą w cukry i niewystarczającą higieną. 

U dzieci białe przebarwienia mogą być natomiast związane z fluorozą, czyli nadmiernym spożyciem fluoru w okresie formowania się zębów. Warto też pamiętać, że niektóre zmiany mają charakter rozwojowy i wynikają z hipomineralizacji szkliwa.

Czarne przebarwienia

Nierzadko takie ciemne przebarwienia wskazują na próchnicę w zaawansowanym stadium lub martwicę miazgi, gdy ząb obumiera i zmienia kolor na szary lub czarny. Zdarza się również, że szare przebarwienia powstają po urazach czy leczeniu kanałowym, a u osób z hipoplazją szkliwa osłabiona powierzchnia szybciej chłonie barwniki.

Jak usunąć przebarwienia zębów?

Profesjonalne usuwanie przebarwień na zębach

Aby skutecznie pozbyć się przebarwień na zębach, warto skorzystać z profesjonalnych zabiegów dostępnych w gabinecie stomatologicznym. Pierwszym krokiem jest zazwyczaj higienizacja, obejmująca skaling oraz piaskowanie, które pozwalają na dokładne oczyszczenie powierzchni zębów i dotarcie nawet do trudno dostępnych przestrzeni międzyzębowych. 

Piaskowanie doskonale sprawdza się w usuwaniu osadu nazębnego powstałego wskutek picia kawy, herbaty czy palenia papierosów. Gdy natomiast przebarwienia są głębsze i bardziej utrwalone, stomatolog może zaproponować zabieg wybielania zębów, wykonywany przy użyciu specjalistycznych preparatów aktywowanych światłem lub laserem.

Pasta do zębów z fioletowym pigmentem nie tylko świetnie zredukuje źółte tony szkliwa, ale także wzmocni i ochroni zęby przed próchnicą.

 

Domowe metody na przebarwienia zębów

Domowe sposoby na walkę z przebarwieniami zębów mogą być dobrym uzupełnieniem higieny jamy ustnej, szczególnie gdy sięgamy po skuteczne metody oparte na sprawdzonych preparatach. Wśród produktów dostępnych w aptekach i drogeriach najczęściej wybierane są wybielające pasty do zębów, które delikatnie usuwają osady i rozjaśniają szkliwo o 1–2 tony. 

Warto wówczas sięgnąć po pasty wybielające ON White Micellar White, ON White Snow White czy ON White Black White, dopasowane do różnych potrzeb i wrażliwości zębów. Alternatywą są także paski wybielające, które działają bezpośrednio na powierzchnię szkliwa, jednak wymagają one szczególnej ostrożności, ponieważ przy nieprawidłowym stosowaniu mogą prowadzić do podrażnień dziąseł lub nadwrażliwości zębów.

Jak zapobiegać przebarwieniom?

Zapobieganie przebarwieniom zaczyna się od podstaw, a najważniejszą z nich jest regularna i świadoma higiena jamy ustnej. Codzienne szczotkowanie zębów, nitkowanie oraz stosowanie płynów do płukania pozwala usuwać osad i resztki pokarmowe, które w przeciwnym razie prowadziłyby do odkładania się barwników na szkliwie. 

Jednak sama higiena to nie wszystko – ogromne znaczenie ma także styl życia i dieta. Ograniczenie kawy, herbaty, czerwonego wina czy soków owocowych pomaga zmniejszyć ryzyko powstawania przebarwień, a w przypadku trudnych do wyeliminowania nawyków, takich jak picie kawy, warto stosować proste triki, np. używać słomki, by ograniczyć kontakt napoju z powierzchnią zębów.

Podsumowując:

  • powstawanie przebarwień to proces naturalny, ale przyspieszany przez dietę, używki i niewłaściwe nawyki higieniczne;
  • zmiany mogą przyjmować różne formy – od białych plam, przez żółte i brązowe odcienie, aż po ciemne przebarwienia, związane m.in. z próchnicą czy martwicą miazgi;
  • przebarwienia dotyczą nie tylko dorosłych – także na zębach mlecznych pojawiają się zmiany, które mogą sygnalizować choroby lub osłabienie szkliwa;
  • w codziennej pielęgnacji pomocne są skuteczne metody domowe – np. pasty wybielające ON White;
  • istotne znaczenie ma profilaktyka – systematyczna higiena jamy ustnej, zdrowa dieta i regularne wizyty u stomatologa, które pozwalają zachować naturalną biel i zdrowy uśmiech na lata.

 

Bibliografia:

1. Kahler B. Present status and future directions - Managing discoloured teeth. Int Endod J. 2022 Oct;55 Suppl 4(Suppl 4):922-950. doi: 10.1111/iej.13711. Epub 2022 Mar 8.

2. https://www.termedia.pl/mz/Przebarwienia-na-zebach-Przyczyn-moze-byc-wiele,13172.html [dostęp: 01.09.2025]

3. https://journaljpri.com/index.php/JPRI/article/view/6736 [dostęp: 01.09.2025]

4. https://www.czytelniamedyczna.pl/1875,zaburzenia-barwy-zebow-spowodowane-czynnikami-pochodzenia-wewnetrznego-metody-l.html [dostęp: 01.09.2025]

 

Masz pytania?
Skontaktuj się z autorem.
Wioleta Furga - Lewicka

mgr kosmetolog, trycholog, doktorantka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, wykładowca akademicki, praktyk, szkoleniowiec, autorka licznych publikacji z zakresu kosmetologii i trychologii. Autorka książki „Kosmetologia w pigułce. Kompendium”, oraz „Trychologia w pigułce”.